Zintuigen herontdekken

Geschreven door Laila

29 juni 2021
(laatst bijgewerkt op 14 augustus 2025)

0

Prikkels

Autisten zijn vaak erg gevoelig voor prikkels. In deze drukke wereld kun je je daar vast iets bij voorstellen. Toch had ik voor mijn diagnose niet door hoe dat bij mij zat.

Feestjes met vrienden vond ik bijvoorbeeld gezellig, maar vaak vermoeiend als iedereen door elkaar heen praat. Tijdens colleges kreeg ik soms hoofdpijn van de verlichting. Een bewolkte dag is vaak alsnog erg fel. Omdat anderen hier geen of minder last van leken te hebben, negeerde ik de signalen die mijn lichaam mij stuurde.

Zintuigen en vermogen

Soms willen mijn zintuigen niet meer informatie van buiten ontvangen. Ik heb het zelf niet altijd door tot ik ineens in slaap val op de bank. Dan is mijn lichaam er echt klaar mee en forceert het rust. Het is alsof je snel overbelast kan raken van je eigen zintuigen en het ergste hieraan vind ik de vermoeidheid. Een soort vermoeidheid die niet weg te slapen valt. Ik vind het verschrikkelijk, want het tast ook mijn vermogens aan. Het vermogen om te communiceren en om handelingen te verrichten. Ik denk slomer en reageer trager. In andere gevallen wordt het lastiger om te typen of laat ik meer dingen uit mijn handen vallen. Ik raak sneller gepikeerd en ik kan minder goed rustig blijven.

Naast overgevoeligheid, ken ik ook ondergevoeligheid. Mijn pijngrens is bijvoorbeeld in sommige gevallen erg hoog, waardoor ik mijn huisartsbezoeken goed moet voorbereiden. Pijnschalen verwarren me: een cijfer geven aan zoiets subjectiefs is voor mij onmogelijk. Soms duurt het weken of jaren voordat ik echt merk dat er iets niet klopt. Soms duurt het ook een aantal bezoeken voor ik de huisarts goed heb kunnen uitleggen wat er nu speelt.

Kennis is macht

De diagnose heeft mij hierbij geholpen. Ik merk sneller wanneer ik pauze nodig heb. En ik weet nu beter welke prikkels voor mij zwaar zijn. Nu ik weet dat ik mij echt niet aanstel, kan ik er ook veel beter mee omgaan. Ik negeer niet langer de tekenen van over- en onderprikkeling zodra ik deze herken. En ik creëer momenten waarin ik kan bijkomen op mijn eigen manier. Daarnaast heb ik geleerd dat er zelfs meer zintuigen zijn dan de bekende vijf, namelijk proprioceptie (lichaamsbewustzijn) en het vestibulair systeem (evenwichtsorgaan). Kennis is macht zullen we maar zeggen.

Je zintuigen zijn belangrijk om de wereld te kunnen ervaren. Alle informatie komt binnen via deze wegen. Geen wonder dat ik er soms langer over doe om het allemaal op een rijtje te zetten te verwerken. Neem het lezen van een boek. Ik zie niet alleen de woorden op de pagina’s, maar ook de details van het lettertype – leest het fijn of kon er beter een ander lettertype zijn? De tast van het papier, voelt het fijn of voelt het vies? De geur van het boek – is het net geprint? Aan welke andere boeken doet deze geur mij denken? En zelfs de zwaarte van het boek, want hoe lang kan ik het vasthouden zonder van houding te willen veranderen? Tja, geen wonder dat ik dan even bezig ben om met het lezen van een boek te beginnen.

Geven en nemen

Ik word er nu beter in om het te accepteren en dit leidt tot betere verwerking van prikkels. Mijn zintuigen zijn nog steeds even gevoelig, maar ik zorg zelf voor de filters en rustmomenten. Een rustmoment voor mij betekent niet altijd het wegnemen van prikkels: soms is het ook fantastisch om prikkels op te zoeken. Mijn zintuigen willen niet altijd minder. Af en toe willen ze meer en dat geef ik hen: muziek lekker hard via de koptelefoon, een druk videospel spelen, pittige hotwings eten, enzovoorts.

Ik werk er nu aan om een balans te creëren. Ik werk samen met mijn zintuigen en niet meer tegen. Ik bescherm deze waar nodig en geef hen ook soms iets extra’s. Nu geeft de dag mij soms energie en soms neemt hij wat energie. En wat is het heerlijk om na een drukke dag te kunnen nagenieten!