Mijn lijf en ik

Geschreven door Eileen

7 oktober 2023
(laatst bijgewerkt op 14 augustus 2025)

0

Autisme en het lichaam

Vervreemd

Heel lang waren het twee verschillende dingen, mijn ik-beleving en mijn lijf. Ik leefde meer in de geest. Mijn lijf dat was soms een handige, maar vaak ook irritante tool waar ik dan in vast zat en die helemaal niet goed meewerkte of functioneerde. Ik heb op jonge leeftijd niet alleen genderdysforie ervaren maar ook algehele dysforie. Zo van, wat doe ik in dit vreemde high-tech voertuig en hoe werkt het? Zo was ik fysiek ook onhandig en stootte ik mij snel aan van alles en nog wat. En was het lijf voor mij vooral een ding dat me overprikkeling, pijn of grenzen gaf.  

Nadat ik mentaal, emotioneel en psychisch uiteindelijk ook compleet op was, al rond mijn pubertijd, ontstond de reis van mijn lichaam leren kennen. In tegenstelling tot het alleen willen gebruiken. Het bleek een reis van thuiskomen. Het leren kennen deed ik onder andere via lichaamsgerichte psychotherapie. Hierbij kwam ik erachter dat mijn lichaam heel anders sprak dan mijn geest. Dat het veel beschermingsmechanismes had opgebouwd. Zoals vanuit onveiligheid en kwetsbaarheid heel snel dissociëren naar de geest. Of middels veel of rationeel praten het contact vermijden met lastige emoties. Ik weet niet hoeveel van huis komt en hoeveel bij autisme hoort, maar hoe je al die dingen gezond deed en in contact met jezelf had ik nooit geleerd.    

Mijn lijf als onderdeel van mij

Vanaf dit moment werd de ik-identificatie ook langzaam anders. Van ik en mijn lijf, naar mijn lijf als onderdeel van mij. Ik leerde hoe ik kon vertragen, echt tot frustratie aan toe soms, om intern in verbinding ergens bij te kunnen blijven. Ik leerde dat er enorm veel spanning en stress in mijn lijf zat op geslagen, en daardoor ontspanning of erin aanwezig zijn heel moeilijk was. Ik leerde hoe ik in het nu mezelf kan voelen als een wegwijzer voor dilemma’s die ik tot dan toe altijd met mijn hoofd had proberen aan te gaan; wat vernauwt en wat verruimt nu? Ik leerde mezelf toestemming te geven die beweging te mogen volgen, en bouwde zo ook weer vertrouwen op dat die beweging volgen vaak loont. Ik leerde IN mijn lichaam te zijn.   

Het lijf is veel wijzer dan het hoofd

De grootste les is misschien wel dat ik leerde dat mijn lijf, in het hier en nu, een grotere bron van wijsheid is dan mijn hoofd. Dat een agenda volgen tegen mijn natuur ingaat. De wie, wat, waar, wanneer, zijn allemaal zaken die me naar mijn hoofd trekken – uit mijn lijf, en dus ook bij mezelf weg. En als ik bij mezelf weg ben dan kan ik minder goed functioneren en ook niet goed nagaan hoe het met me is, tot ik het merk aan hoe dat zich uit. Het hoofd dient zeker wel, alleen is het voor mij niet de kapitein aan het schip.   

Mijn eigen-wijze weg

Hier en nu, in het midden, in mijn centrum, ben ‘ik’. Hier ligt mijn functioneren, mijn gezondheid, mijn kracht, mijn gevoel van op aarde leven in plaats van in de geest. Hier kan ik contact maken met dat wat wil gebeuren. Dat zijn de bewegingen die kloppen bij mij en bij wat ik kan. Door daarnaar te mogen leven, voed ik enorm mijn gevoel van eigen bekwaamheid, iets wat ik vaak tekort ben gekomen. En dan maakt het steeds minder uit hoe anders dat werkt, functioneert en groeit of hoe het eruit ziet aan de buitenkant, ten op zichtte van de maatschappelijke normen, waarvan we denken dat het zo hoort.   

Disclaimer

De kanttekening is natuurlijk dat alleen naar je gevoel luisteren wat te simpel is gezegd, het leren herkennen van wat wel en wat niet, is een hele reis waarin je goed je lijf en patronen moet leren kennen. Immers: naar je innerlijke saboteur luisteren, is ook schijnend je gevoel volgen.    

Een speelse theorie

Mijn lijf is net zo wijs als de ecosystemen die de natuur heeft kunnen maken; enorm complex, circulair en totaal in balans. Het is de mens, met zijn ego-ik, zijn hoofd-ik, die de balans kan verstoren. Zo speel ik nu wel eens in mijn hoofd met de theorie dat de structuur van de neuro-typische mens, óf een façade is, óf dat deze mens er is om op aarde de maakbaarheid van dingen te leven. En dat de autistische mens in dat geval meer gemaakt is, om juist heel sterk te zijn in het kunnen leven vanuit de natuurlijke balans, in dat wat er wíl gebeuren in de verbinding met het geheel.   

Zoals je aan zintuigelijke overprikkeling kan zien, kan de autist heel goed in het hier en nu zijn. Het door de agenda-omgeving weggetrokken worden naar de wereld van de geest: dat kan zich uiten in het starre gedrag, waarin we doorslaan in strakke kaders om maar te kunnen functioneren. Het is maar een speelse theorie. En als de theorie zou kloppen, vermoed ik dat veel autisten zichzelf, hun lijf, kwijt zijn, met alle gevolgen van dien. We zijn niet slechter in ons lijf, we moeten er slechts zien thuis te komen.